در آستانه سال نو، بحث داغی در مورد میزان عیدی کارگران در ایران در جریان است. در حالی که برخی از نمایندگان مجلس و فعالان صنفی از پرداخت عیدی‌های بالاتر به کارگران حمایت می‌کنند، دیگران این وعده‌ها را صرفاً شعارهای توخالی می‌دانند که در عمل به سرانجام نمی‌رسد. موضوع اینجاست: آیا واقعاً کارگران امسال عیدی ۳۵ میلیون تومانی دریافت خواهند کرد یا این موضوع فقط یک جنجال رسانه‌ای است؟
بررسی وعده‌ها
وعده‌های نمایندگان مجلس: مالک شریعتی، رئیس هیات تحقیق و تفحص از حقوق‌های نجومی، اخیراً پیشنهاد کرده است که حداکثر دریافتی کارکنان دولت باید ۳۵ میلیون تومان باشد. این پیشنهاد نه تنها مربوط به کارگران بلکه شامل وزرا و نمایندگان مجلس نیز می‌شود. اما آیا این پیشنهاد واقعاً به مرحله اجرا می‌رسد؟
واقعیت‌های اقتصادی: بر اساس اطلاعات منتشر شده، حداقل عیدی کارگران در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و حداکثر آن ۱۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین شده است. این ارقام بر اساس فرمول‌های قانونی محاسبه شده‌اند و فاصله زیادی با وعده ۳۵ میلیون تومان دارند.
دیدگاه‌های مختلف
کارگران و نمایندگان آنها: نمایندگان کارگران در شورای عالی کار، از جلسه تعیین دستمزد به دلیل عدم تناسب افزایش دستمزد با نرخ تورم خارج شدند. آنها معتقدند افزایش ۳۵ درصدی که در سال ۱۴۰۳ تصویب شده، به هیچ وجه با تورم ۴۲.۵ درصدی مطابقت ندارد و به نوعی پایمال کردن حقوق کارگران است.
دیدگاه کارفرمایان: از سوی دیگر، کارفرمایان نگرانند که افزایش بیش از حد دستمزدها منجر به ورشکستگی بنگاه‌های کوچک شود. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که افزایش شدید حقوق می‌تواند به تعدیل نیرو و حتی تعطیلی واحدهای تولیدی منجر شود. به همین دلیل، بسیاری از کارفرمایان با افزایش‌های شدید مخالف هستند، زیرا این اقدام می‌تواند به زیان کل اقتصاد باشد.
واقعیت‌های میدانی
میزان واقعی پرداختی: بر اساس گزارش‌ها، عیدی کارگران در سال‌های اخیر به ندرت از مبلغ تعیین شده توسط شورای عالی کار فراتر رفته است. در واقع، بسیاری از کارگاه‌ها و کارخانه‌ها به دلیل مشکلات مالی، تنها به پرداخت حداقل عیدی اکتفا می‌کنند. این در حالی است که وعده‌های مربوط به افزایش عیدی به ۳۵ میلیون تومان، بیشتر شبیه به رویاهایی در حد شعار باقی مانده‌اند.
مالیات و بیمه: یکی از نکات قابل توجه در مورد عیدی کارگران این است که مبلغ عیدی تا سقف مشخصی معاف از مالیات است. در سال ۱۴۰۳، این مبلغ تا ۱۲ میلیون تومان معاف از مالیات می‌باشد، ولی بیش از آن مشمول مالیات می‌شود. این نکته باعث می‌شود که دریافت عیدی‌های بالاتر، به نوعی به ضرر کارگران باشد، زیرا بخشی از آن به مالیات تعلق می‌یابد.
تحلیل و پیش‌بینی‌ها
تحلیل‌های اقتصادی: برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که بدون توجه به تورم و واقعیات اقتصادی، افزایش ناگهانی و بی‌رویه دستمزدها نه تنها به نفع کارگران نیست، بلکه می‌تواند تورم را بیشتر کرده و در نهایت به ضرر اقشار ضعیف جامعه تمام شود.
پیش‌بینی‌ها: با توجه به شرایط فعلی، به نظر می‌رسد که عیدی ۳۵ میلیون تومانی بیشتر یک وعده انتخاباتی یا بیانیه‌ای برای جلب توجه است تا یک تصمیم عملی و اجرایی. کارگران باید به جای انتظار برای چنین مبالغی، به راهکارهای دیگری مانند اصلاح نظام مالیاتی، کاهش هزینه‌های زندگی و حمایت‌های دولتی از قشر کارگر فکر کنند.
جدال بر سر عیدی نجومی کارگران یک بار دیگر نشان داد که چگونه وعده‌های سیاسی و اقتصادی می‌تواند با واقعیت‌های میدانی فاصله زیادی داشته باشد. در حالی که کارگران به دنبال دریافت عیدی‌ای هستند که بتواند بخشی از مشکلات معیشتی آنها را حل کند، به نظر می‌رسد که تنها با اتخاذ تصمیمات عملی و واقع‌بینانه می‌توان به این هدف نزدیک شد.